Alimenty po rozwodzie w przypadku uznania jednego małżonka za wyłącznie winnego rozkładu pożycia

Wydając wyrok rozwodowy sąd orzeka czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia.

Istnieje również możliwość, iż sąd uzna oboje małżonków, jako winnych rozkładu pożycia. W pewnych sytuacjach sąd zaniecha orzeczenia o winie, ale następuje to wyłącznie w przypadku zgodnego żądania małżonków, aby sąd zaniechał orzekania o winie. W zaistniałych sytuacjach następują takie skutki, jak gdyby żadne z małżonków nie ponosił winy. W praktyce zazwyczaj spotykam się z wyrokami rozwodowymi, w których to jeden z małżonków jest uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia.

Po wydaniu przez sąd orzeczenia w przedmiocie rozwodu małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia może domagać się od małżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia alimentów mających na celu zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb, chociażby nie znajdował się w niedostatku. W celu domagania się alimentów od małżonka winnego musi nastąpić istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Przedmiotowa przesłanka jest niezbędna, aby sąd przyznał alimenty niewinnemu małżonkowi. Ustalenie, czy doszło do istotnego pogorszenia sytuacji materialnej powinno nastąpić w drodze porównawczej. Ocena powinna każdorazowo opierać się na analizie obecnego stanu finansowego małżonka, a stanu finansowego jaki miałby miejsce, w przypadku gdyby rozwodu nigdy nie orzeczono. Małżonek niewinny ma bowiem prawo do zaspokajania swoich potrzeb, w taki sposób jak przed rozwodem. Niniejsze bezspornie potwierdził Sąd Najwyższy w swoim orzecznictwie:

• „Przesłanką, unormowanego w art. 60 § 2 k.r.o., rozszerzonego obowiązku alimentacyjnego małżonka, który w wyroku rozwodowym został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, jest ustalenie, że rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego. Ocena, czy takie pogorszenie nastąpiło, zależy od porównania sytuacji, w jakiej niewinny małżonek znalazł się na skutek rozwodu z sytuacją, w jakiej znajdowałby się, gdyby rozwodu nie orzeczono i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo.” - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 1999 r., I CKN 1120/99;

• „Ewentualne zastosowanie przepisu art. 60 § 2 k.r.o. wymaga uprzednich ustaleń faktycznych określających sytuację małżonka niewinnego i to powstałą w następstwie orzeczenia rozwodu, a nadto ustalenia hipotetycznej sytuacji, w jakiej znajdowałby się tenże niewinny małżonek, gdyby rozwodu nie orzeczono i gdyby pożycie małżonków funkcjonowało prawidłowo.” - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2000 r., II CKN 673/98.

Jeżeli chodzi o wysokość alimentów, to jest ona ustalana w oparciu o możliwości zarobkowe i majątkowe małżonka uznanego za wyłącznie winnego. Przy czym należy mieć na względzie, iż powyższe możliwości zarobkowe kształtowane są na podstawie zarobków i dochodów, jakie małżonek winny uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś na podstawie jego rzeczywistych zarobków i dochodów. Określenie wysokości alimentów ma więc zawsze charakter indywidualny, gdyż wymaga każdorazowego ustalenia dwóch przesłanek:

• usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego;

• możliwości zarobkowych i majątkowych małżonka winnego.

Warto również zauważyć, iż w przypadku łożenia alimentów przez małżonka uznanego za wyłącznie winnego rozkładu pożycia obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez małżonka niewinnego nowego małżeństwa.